beoordeling geselecteerde gedichten Turingwedstrijd

beoordeling gedicht 1 Sol Invictus





Sol invictus

You are my sunshine.
Gij zijt mijn levensschijn. De volronde schijf die op mijn bol schijnt.
Gij, het begin en het einde, de geboorte en de dood, het oosten en het westen,
het opkomen en het ondergaan.
Gij, de scarabee en de valk, de ram en de hemelstier.
Gij, het middelpunt, het lint van licht.
Gij, de nevel, de rode reus en de witte dwerg.
Gij, de fenomenale fusie, de fusée bij de aarde.
Gij, de pop-up in Stonehenge en de timetable in Tihuanacu.
Gij, menger van bladgroenkorrels en verwekker van fotosynthese.
Gij, piramidelover en uittekenaar.
Gij, verduisteraar en maancollaborateur.
Gij, verstoorder van magneten en verstrooiier van kleur.
Gij, gij overtreft met glans de kometen.
Gij bindt de strijd aan in uw strijdwagen.
Gij denkt: kernbommen zijn peanuts.
Gij chillt op dakpannen, gij kickt op boilers en panelen.
Gij klimt en daalt aan de einder, gij zijt de ooh en de aah
van de romantische koppels.
Gij zijt goud, gij wordt weerspiegeld op aarde als in de hemel
met edelmetaal.
Gij brandt op de huid en smelt de ijsjes.
Gij maakt blonder het haar van de meisjes.
Gij maakt bejaarden mesjogge en put joggers uit.
Gij maakt wakker de salamander en de puit.
Gij zijt het lot, het opstaan en het slapengaan.
Gij zorgt voor oogst en misoogst. Uw return is vele bloedoffers.
Gij zijt de enige god en de vele goden.
Gij zijt een koning, gekroond met een corona.
Gij maakt mij happy, when skies are grey.


Een ode aan de zonnegod, de enige god en vele goden. Het repetitieve Gij heeft iets bedwelmende: de vele gedaanten van de god worden in dat steeds anders uitgelegde 'gij' zichtbaar. De mythische zonnegod (van piramiden), de wetenschappelijke zonnegod (van de fotosynthese), de vernietigende zonnegod (kernbommen zijn peanuts), de romantische zonnegod (de ooh en aah van romantische koppels) etc. Het geeft het gedicht een opvallende vorm. Wat de opsomming van de verschillende invullingen spanning geeft is het wisselen van de registers, een archaïsch register (begin en einde, klimt en daalt aan de einder), een symbolisch (scarabee en valk), populair met Engelse termen tussendoor (piramidelover, chillt, peanuts, uw return). Het Engels vinden we ook in de eerste en laatste regel, die tesamen het gelijknamige nummer (You are my sunshine) van Norman Blake (soundtrack O Brother where art thou?) in herinnering roepen. In dialoog met dat nummer kan de 'gij' ook naar een ander verwijzen die de ik gelukkig maakt, geen ode aan de zon maar een origineel liefdeslied. Daarmee is het gedicht een geheel eigen variatie op dit nummer van Blake.

beoordeling gedicht 2 heroïca





heroica

de martelaar onder het altaar
verzegeld tot in het kleinste detail
tot op het bot
voorbestemd om als voorwerp
te worden vereerd
voor hem ging het lot
het ging als volgt
hij was tijdens zijn leven
een reus, eerste keus bij stemming
een goedgezind wonderkind
goddelijk gezant
selfmade man in sjiek tuniek
sjamaan
shogun
ontlokker van een bank-run
opruier van een volk
wolkenblazer
hij beitelde wetten op tabletten
zette een vlakte onder water
redde een mees
ging het leger voor
dood op een paard
verlegde een rivier
blies hier en nu zichzelf op
ging aan land in normandië
redde uit de brand
doneerde een orgaan
doofde een vuur
redde spontaan een kat uit een boom
slingerde met een steen
het onoverwinnelijke neer
in het beloofde land
fixte een lekke band
versierde zijn haar
vlocht het en omkranste het
met bloemen
droeg rode laarzen en epauletten
als maarschalk murat
redde melaatsen
verijdelde complotten
beminde hoofs
en spleet een zee in twee
nood brak wet
genereerde  een redder
een ridder, mozes of übermensch
die rommelde aan de moraal
of ging op zoek naar de graal
een schat in een schrijn
was het
een bloeddruppel
een iOS
een boodschap in een fles
een trotse totem
een trendy trademark
een fast en furious deeltje
een functionele fetisj
een magnifieke moai
een koninklijk tuniek
een grafelijk gewaad
of een printable lijkwade


Het gevoel bestaat dat uw gedicht niet op de populaire Legoserie doelt, maar op iets in de sfeer van epiek. Een ironisch gedicht is het, dat eerst het mythische en bezielde heldendom bezingt, waarna de hedendaagse, te kopiëren zaken ten tonele gevoerd worden. De redders die in deze samenleving geëerd worden zijn de ontwerpers en de technici maken de gralen, zo lijkt het. Uw gedicht is te lezen als een aanklacht. Wat heeft de lijkwade nog voor betekenis, als zij niet authentiek is (ook al is zij van eeuwen na Chr.)? De vraag blijft welke nood de wet brak waardoor een redder gegenereerd werd. Is het de wet van de intellectuele armoede, van de traditie? Een intrigerend gedicht. Punt van kritiek is dat de regeleindes niet altijd doordacht lijken, denk bijvoorbeeld aan de regel 'een kat uit een boom,' Het lijkt geen reden te hebben.

Reacties

Populaire posts van deze blog

Het einde van de slavernij